هیوم یکی از بزرگانی بود که برهان نظم را به چالش کشید.
هیوم بنیان نظم را به نوعی متزلزل کرد. برهان نظم می گوید جهان ما منظم است و چون هر نظمی ناظم ی دارد پس نتیجه می گیرد که جهان دارای ناظم است. اما هیوم این نوع تفکر را به چالش کشید.
هیون بدون دانستن نظریه فرگشت برهان نظم را به چالش کشید.
آیا جهانی که ما در آن زندگی می کنیم منظم است؟! خب طرفداران نظم می گویند بله هست و مثالهای مختلفی می زنند. یکی از مهترین مثالها عملکرد و پیچیدگی چشم انسان هست. عملکرد و کارکرد دقیق و پیچیده چشم، این ادعای طرفداران نظم را به نوعی تایید می کند. اما مخالفان برهان نظم هم استدلال های خودشان را دارند. مثلا می گویند اگر نظمی در جهات هست چرا مثلاً در برخی نقاط کره زمین خشکسالیه و هیچ آبی برای حیات نیست ولی در جاهای دیگر آنقدر باران می باید که سیل تشکیل می شود و خسارات زیادی به بار می آورد. از این قبیل مثالها زیاد است. هم مثالهایی از نوع تایید برهان نظم و هم مثالهایی که نشان می دهد جهان آنچنان هم منظم نیست. هم مثالهایی که به نفع طرفداران برهان نظم است و هم مثالهایی که به نفع مخالفان برهان نظم است.
گذاره "جهان هستی منظم است" از نظر هیوم بی معنا است. برای روشن شدن موضوع یک مثالی می زنیم. ساعت یکی از بهترین مثالها برای دستگاه منظم است که کارکرد تمام اجزاء هماهنگ است و خروجی این سیستم یک نتیجه واحد است. خب حالا سئوالی که هست اینه: جهان هستی آیا منظم است یا نه! آیا کائنات هدفی دارد؟ آیا هدف از هستی و کائنات فقط زندگی ما انسانها بوده است؟! اگر آفرینش فقط برای ما انسانها بوده است خب چرا بایستی تمام انسانها در بین این همه کرات فقط در زمین گرد آمده اند؟ زمین ی با اندازه مشخص و امکانات محدود...
همچنین معیارهای مناسبی برای اثبات نظم وجود ندارد. مثلا وجود بیماریها و انسانهای ناقص الخلقه و حوادث طبیعی هم برهان نظم را به چالش میکشد. البته برخی از مذهبیون برای این موضوع جواب زیر را می دهند: حوادث و اتفاقات طبیعی نتیجه دخالت انسان در طبیعت است و مقصر خود انسان است. خب در اینجا براحتی می توان این جواب را به چالش کشید. چون خدا می توانست جوری طراحی کند که حتی در صورت دست بردن بشر در طبیعت باز هم سیستم طبیعت بهم نریزد.
اینجا به مناسبت زلزله اخیر ترکیه-سوریه می خواهم از این موضوع برای مثال استفاده کنم. آیا این موضوع نمی تواند به ضرر برهان نظم باشد؟ آیا نمیشد که زمین ماگما و گسل نداشت؟! آیا کارکردهای لایه های زیرین کره زمین نمی توانست به نحوی باشد که آسیبی به انسانها وارد نکند؟
